Werkgroepronde 1; de wijzigingen: informatie + introductie denkactiviteiten

Technologie kan op twee manieren een nuttige bijdrage leveren aan onderwijs: door gebruik zoals “professionals” dat doen en door gebruik van software die specifiek is gericht op het ondersteunen van leren.

Voor statistische professionals is technologie tegenwoordig onmisbaar voor het analyseren van data en voor het doorgronden van (grote) datasets. Technologie helpt bij het visualiseren van data en berekenen van statistieken, vaardigheden die ook een grote rol spelen in de nieuwe examenprogramma’s voor wiskunde A en C.

In deze werkgroep zal Sietske Tacoma enkele tools en onderwijsactiviteiten laten zien die zijn ontwikkeld binnen de Digitale Wiskunde Omgeving (DWO) van het Freudenthal Instituut. In de activiteiten verkennen studenten grote datasets en raken zo vertrouwd met begrippen als verdelingen, steekproeven en hypothesetoetsen. Leerlingen krijgen in de DWO feedback op hun antwoorden op opgaven, zodat ze direct zien of ze op de goede weg zijn.

Deze directe feedback is niet alleen zinvol voor statistiek, maar ook voor het oefenen van algebraïsche vaardigheden. Ook de mogelijkheden die de DWO hiervoor biedt zullen in de werkgroep de revue passeren.

Daarnaast zal in de werkgroep ruimte zijn voor discussie: zijn we met deze inzet van technologie in het voortgezet onderwijs op de goede weg voor een soepele aansluiting met hoger onderwijs?

In deze werkgroep kijken we naar het nieuwe domein ‘logisch redeneren’ dat bij wiskunde C aan bod komt. Wiskunde C is een vak voor leerlingen met een Cultuur- en Maatschappijprofiel. De eerste groep doet dit jaar voor het eerst eindexamen in het vernieuwde programma waar logisch redeneren een onderdeel van is.
Het doel van deze werkgroep is een kort overzicht te geven van de inhoud van dit domein en hoe dat aangeboden wordt in de schoolboeken. Ook worden ervaringen met een interventie, ontwikkeld voor promotieonderzoek, gedeeld. De interventie is dit schooljaar voor het eerst uitgevoerd en richt zich vooral op het leren analyseren van al dan niet logische redeneringen. Dat zijn zowel korte redeneringen als redeneringen in grote (maatschappelijke) contexten. Dat laatste heeft als doel leerlingen voor te bereiden op vervolgstudies en de informatiemaatschappij. Bij alles is in deze werkgroep volop ruimte voor discussie.

Hugo Bronkhorst is docent wiskunde aan het Harens Lyceum en doet als promovendus onderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen naar de invloed van onderwijs in logisch redeneren op redeneervaardigheden van leerlingen. Het onderzoek maakt deel uit van het onderzoeksprogramma Promotiebeurs voor leraren met projectnummer 023.007.043 dat (mede)gefinancierd is door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Het doel van deze werkgroep is meer zicht te krijgen op de wensen van wo-docenten ten aanzien van hun eerstejaarsstudenten op het gebied van statistiek en de huidige mogelijkheden van het vwo binnen de kaders van de nieuwe eindexamenprogramma’s van wiskunde A en C.

Na een korte inleiding waarin een globale schets wordt gegeven van de beoogde vernieuwingen van het statistiekonderwijs op het vwo, inventariseren we de wensen van de wo-docenten. Vervolgens bekijken we in hoeverre het vwo de mogelijkheden heeft om binnen de huidige kaders tegemoet te komen aan deze wensen. We sluiten deze werkgroep af met het benoemen van knelpunten in de aansluiting van het vwo op het wo op het gebied van statistiek en een gedachtenwisseling over de mogelijkheden om deze aansluiting te verbeteren.

Erik van Barneveld (1969) is econometrist en promoveerde in 2000 op het proefschrift: Risk sharing as a supplement to imperfect capitation in health insurance: a tradeoff between selection and efficiency. Na enkele jaren werkzaam te zijn geweest bij een zorgverzekeraar en een onderzoeksinstituut heeft hij ervoor gekozen zijn loopbaan voort te zetten als docent in het voortgezet onderwijs. Daartoe behaalde hij zijn eerstegraadsbevoegdheid wiskunde op het ICLON in Leiden. Sinds 2006 werkt hij op de Goudse Scholen Gemeenschap Leo Vroman in Gouda. Hij was als pilotdocent betrokken bij de ontwikkeling en invoering van de nieuwe examenprogramma’s van onder meer havo en vwo wiskunde A. In 2015 was hij mede-auteur van het SLO-voorbeeldmateriaal voor het nieuwe statistiekprogramma op de havo.

Bij wisC wordt dit jaar voor het eerst landelijk het nieuwe domein "Vorm en Ruimte" getoetst in het centraal examen. De inhoud van dit domein zal kort geschetst worden: gelijkvormigheid, perspectief, Pythagoras, aanzichten, inhoud en oppervlakte, regelmatige veelhoeken, etc. Allemaal onderwerpen die voorheen toch echt bij wisB hoorden!
In de workshop worden aan de hand van concrete voorbeelden, waarbij u zelf ook aan de slag gaat, allerlei aspecten bekeken: hoe ga je hiermee om in de lessen en wat is het karakter en niveau van de onderwerpen? Wat zijn de ervaringen in de lessen in de pilotjaren? Wat vinden leerlingen van dit domein en hoe (moeilijk) vinden ze het? Hoe wordt het op het (school)examen getoetst?
Tenslotte hoop ik dat een interessante discussie ontstaat over de beantwoording van deze vraag: wat hebben leerlingen eraan (voor hun vervolgopleiding)?
En oh ja, neem een geodriehoek en potlood mee, want u zult zelf ook moeten tekenen en rekenen!

Henk Reuling is docent wiskunde aan het Liemers College in Zevenaar en is pilot-docent geweest bij vwo-wisC. Bovendien is hij auteur (en programmeur) bij de Wageningse Methode.