Keuzesessie ronde 1:

In het raamwerk van de nieuwe kerndoelen is taalbeschouwing ondergebracht in domein B: taal. Leerlingen hebben (vak)taal nodig om te kunnen praten over taalverschijnselen, taal en taalgebruik. Het is belangrijk dat leerlingen de juiste begrippen leren kennen en gebruiken uit ons vakgebied. Maar hoe doe je dat op een betekenisvolle, inspirerende manier die leidt tot meer inzicht in het taalstysteem bij de leerlingen?

Om te zien wanneer je het beste welke begrippen kunt aanreiken, is er de Leerlijn begrippen voor taalbeschouwing - SLO. Een handig hulpmiddel dat bestaat uit een set geordende begrippen waarmee we kennis over taal uitdrukken.  Om meer houvast te bieden bij het gebruik van de leerlijn, heeft SLO in samenwerking met een groep leerkrachten doorkijkjes met lesvoorbeelden aan de leerlijn toegevoegd. In deze workshop worden een aantal doorkijkjes in het licht van betekenisvol taalbeschouwingsonderwijs besproken.

Bij literatuuronderwijs denken we meestal aan het literatuuronderwijs dat we zelf hebben genoten in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. Velen zullen dan ook vraagtekens zetten bij  literatuuronderwijs in het basisonderwijs en in de basis van het voortgezet onderwijs. Het doel van deze workshop is dat vraagteken om te zetten  in een uitroepteken.

Literatuuronderwijs is een wezenlijk onderdeel van taalvaardigheidsonderwijs. Verhalen en gedichten vervullen wezenlijke functies van taal. Je kan je met kinder- en jeugdliteratuur amuseren, jezelf en anderen in herkennen, kennismaken met gebeurtenissen en personages uit andere tijden en werelden. Daarnaast kunnen deze teksten de lezer ook informeren en zelfs overtuigen.
Het leren begrijpen en waarderen van verhalen en gedichten veronderstelt een andere manier van lezen dan het lezen van zakelijke teksten. Het met elkaar praten over de betekenis van teksten uit de kinder- en jeugdliteratuur, en het uitwisselen en bespreken van verschillende leeservaringen vraagt van de leerlingen om goed naar elkaar te luisteren, zich in de leeservaring van anderen te verplaatsen en om de eigen ervaringen goed onder woorden te brengen. De docent kan de leeservaring van de leerlingen verdiepen en verrijken door hun aandacht bijvoorbeeld te richten op iets bijzonders in de tekst.

Kortom, het met elkaar lezen en bespreken van verhalen en gedichten is een bijzonder effectieve manier, weten we ook uit onderzoek, om het leesplezier en tekstbegrip, én de woordenschat en taalvaardigheid van leerlingen te vergroten.  Maar hoe pak je dat aan? In deze workshop staan we stil bij wat op school en in de klas goed en minder goed werkt, oftewel de do’s and don’ts van effectief literatuuronderwijs.

Het nakijken en van feedback voorzien van teksten van leerlingen kost veel tijd. Een handige manier om die nakijklast te verlichten, is het inzetten van peerfeedback. Naast de tijdwinst die peerfeedback oplevert, is er ook leerwinst te behalen. Onderzoek heeft laten zien dat het geven van peerfeedback een positieve invloed heeft op de kwaliteit van de teksten van leerlingen. Om het peerfeedbackproces goed te laten verlopen zijn goede begeleiding, organisatie en inkadering belangrijkevoorwaarden. Tijdens onze workshop bespreken we de voorwaarden voor effectieve (peer)feedback en behandelen we een aantal concrete werkvormen waar je direct mee aan de slag kunt.