In het onderzoeksproject Schrijfakademie.nl ontwikkelen Micha Hamel en ik momenteel een nieuwe visie op het schrijfonderwijs in het Nederlandse voortgezet onderwijs. Die visie concretiseren we ook al in de digitale leeromgeving http://schrijfakademie.nl. De site is een proeftuin waarin we didactische vormen ontwikkelen die bij de visie passen. 


Schrijfakademie.nl is ontstaan omdat het schrijfonderwijs in het voorgezet onderwijs volgens een rapport van de Onderwijsinspectie uit 2010 onder de maat is. Sindsdien wordt er veel nieuwe didactiek ontwikkeld om de resultaten te verbeteren, maar die is gebaseerd op het schrijfmodel van Flower en Hayes uit de jaren '80, en concentreert zich op de fasen van planning en reviewing van het schrijfproces uit dat model. Uit het ontwerponderzoek dat wij voor de nieuwe leeromgeving deden (interviews met docenten, leerlingen, didactische experts en literatuuronderzoek) kwam naar voren dat een aantal aanpassingen gewenst zijn. 

 

Het gaat om aanpassingen die een andere plek toekennen aan de rol van creativiteit (die wij niet beperken tot de fase van het plannen zoals bij Flower en Hayes het geval is) en om meer aandacht voor de fase van translating: het moment dat schrijvers woorden moeten vinden voor hun gedachten. Die woorden worden bepaald door genre-eisen en door thema (de concrete schrijftaak), maar ook door wat schrijvers al gelezen hebben, hoe ze de wereld waarnemen, hoe ze eigen gevoelens kunnen verwoorden, én wat ze met de taal zelf kunnen, Op basis van die vereiseten kwamen we tot een leeromgeving die voor alle leerlingen in alle schooltypen en jaarlagen het schrijven koppelt aan lees- en taalonderwijs zoals dat in het schoolvak Nederlands gegeven kan worden.

 

Dit alles kan ook voor het schrijfonderwijs in het primaire onderwijs van belang zijn: zou je ook jongere kinderen al vanuit die visie willen en kunnen scholen? In mijn bijdrage licht ik onze visie en leeromgeving toe, en ga ik graag in gesprek over mogelijke toepassingen in het po.

Inspectie van het Onderwijs, De staat van het onderwijs. Onderwijsverslag 2008/2009. OCW, Utrecht, 2010.
Flower, L., & Hayes, J. (1981). A cognitive process theory of writing. College Composition and Communication, 32(4), 365-387.

Media & Downloads