Masterclass 3 voor rekencoördinatoren PO: Probleemoplossen

Beschrijving

Masterclass voor rekencoördinatoren: Probleemoplossen (Marc van Zanten SLO)

Probleemoplossen behoort tot de kern van rekenwiskundige vaardigheden (Halmos, 1980; Dossey, 2017). Het is ook een van de zogenoemde 21e eeuwse vaardigheden: in de steeds complexere samenleving worden probleemoplossende vaardigheden steeds belangrijker. Toch is er in de actuele reken-wiskundemethodes maar weinig aandacht voor. Echte probleemopgaven zitten voornamelijk in materialen die bedoeld zijn voor betere rekenaars. Veel leerlingen krijgen daardoor weinig gelegenheid om ervaring op te doen met het oplossen van rekenwiskundige problemen.

Wat is rekenwiskundig probleemoplossen?

Probleemoplossen wordt wel omschreven als dát wat je doet als je niet weet wat je moet doen. Meer specifiek gaat het bij rekenen-wiskunde om niet-routinematige oplosbare opgaven waarvoor de leerling niet direct een bepaalde oplossingswijze beschikbaar heeft (zie bv. Schoenfeld, 1985, 2013; Lesh & Zawojewski, 2007). Dat betekent dat probleemoplossen niet alleen afhankelijk is van de taak voor de leerling, maar ook van de persoon van de leerling. Dit maakt dat het leren en onderwijzen van probleemoplossen bepaalde uitdagingen kent. Leerlingen kunnen bijvoorbeeld zo onzeker worden als ze niet weten hoe ze een probleemopgave moeten aanpakken, dat ze er niet eens aan beginnen. Zeker leerlingen die zichzelf ervaren als zwakke rekenaars kunnen emotionele barrières ondervinden bij leren probleemoplossen.

Onderwerpen

In deze masterclass buigen we ons over leren probleemoplossen bij rekenen-wiskunde, waarbij de volgende vragen centraal staan:

• Wat houdt rekenwiskundig probleemoplossen wel en niet in, en waarom is het belangrijk?
• Wat is er nodig om basisschoolleerlingen te leren probleemoplossen?
• Hoe kun je je collega’s ondersteunen bij het werken aan probleemoplossen in hun eigen groepen?

Een belangrijk deel van de masterclass wordt besteed aan het bespreken van de nodige (wetenschappelijke) inzichten over leren probleemoplossen bij rekenen-wiskunde. Daarbij ligt de nadruk op wat we ermee kunnen in de eigen schoolpraktijk. Er is aandacht voor de aard van rekenwiskundig probleemoplossen, voor leren en onderwijzen van probleemoplossen, en voor het omgaan met de emotionele geladenheid van leren probleemoplossen.

Daarnaast – en minstens zo belangrijk – worden werkvormen gehanteerd die bedoeld zijn om actief bepaalde kennis en ervaring op te doen, maar die deelnemers bovendien zelf kunnen gebruiken in de eigen groep en in het eigen team. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om het zelf oplossen van problemen en hierop reflecteren, en het aanzetten tot nadenken van leerlingen en van collega’s.

Bronnen

• Dossey, J. (2017). Problem solving from a mathematical standpoint. In B. Csapo & J. Funke (Eds.) The Nature of Problem Solving: Using Research to Inspire 21st Century Learning (pp. 59–72). Paris, France: OECD Publishing.
• Halmos, P. (1980). The heart of mathematics. The American Mathematical Monthly, 87(7), 519–524.
• Lesh, R., & Zawojewski, J. (2007). Problem solving and modeling. In Lester, F. (Ed.). Second Handbook of Research on Mathematics Teaching and Learning (Vol. 2, pp. 763–804). Charlotte, NC: Information Age Publishing.
• Schoenfeld, A. (1985). Mathematical Problem Solving. Orlando: Academic Press, Inc.
• Schoenfeld, A. (2013). Reflections on problem solving theory and practice. The Mathematics Enthusiast, 10(1), 9–34.