Programma

Met debatteren krijgen je leerlingen de gereedschappen die ze nodig hebben om in onze samenleving te participeren. Hoe kan ik een standpunt, dat niet mijn eigen mening is, toch verdedigen en onderbouwen? Hoe presenteer ik mijzelf, luister en reageer ik met respect naar de ander? De aanpak van Iedereen Debatteert! is ontwikkeld in de lespraktijk op basisschool het Mozaïek uit Arnhem, een excellente school in een wijk waar Nederlands vaak de 2e taal is. De methode maakt de leerlingen kundige sprekers die op een respectvolle manier hun stem laten horen. De leerlingen weten keer op keer debattoernooien te winnen met hun spreek- en debatvaardigheden. In deze workshop ga je kijken naar een korte film van een debat dat in de klas is opgenomen. Je krijgt inzicht hoe je debatteren kunt opbouwen in de klas en in de school, van kleuter tot jongere. De opbouw is geschikt voor de basisschool én het VO, ook daar verzorgt Iedereen Debatteert! docententrainingen om debat een plek in de school te geven.

Conny Ettema heeft de lesmethode Iedereen Debatteert! ontwikkeld in de praktijk en geeft docententrainingen in het hele land. Zij begeleidt teams en leerkrachten om debatteren een zinvolle plek te geven in het onderwijsprogramma. Conny organiseert met Stichting Iedereen Debatteert! het Nederlandse debattoernooi voor de basisschool.

Door omstandigheden is Mirjam Poolster niet in staat haar workshop te verzorgen. Karin Glaubitz zal vanuit haar ervaringen vertellen over het filosoferen met kleuters.

In mijn werk als (kinder)filosoof doe ik ‘denk-klussen’ met iedereen die daar zin in heeft: ook met kleuters! Omdat ik al bijna 60 jaar ben en ook heel creatief, heb ik verschrikkelijk veel leuke spelletjes, verhalen, filmpjes, foto’s, tekeningen kunnen maken. Inmiddels heb ik een prachtige schatkamer waar ui ik elke keer iets leuks of interessants tevoorschijn kan toveren: om over te praten, te spelen, te onderzoeken en te denken.

Met kleuters werk ik vaak vanuit een verhaal dat wordt verteld. Spelenderwijs onderzoeken de jonge Denkgenoten samen met anderen in hun spel en handelen. Kinderen worden gestimuleerd om vragen te stellen, te spelen, te luisteren, te tekenen en te praten over een onderwerp uit dagelijks leven. Dat is de filosofie in het alledaagse! Waarom heb je schoenen aan? Eet jij altijd een ontbijt?  Is dat altijd hetzelfde? Kan het anders? Waarom vier jij feest?  

Deelnemers aan deze sessie krijgen een kijkje in de keuken van kleuterfilosofie. Hoe filosofeer je met groepen jonge kleuters met een geringe mate van gedeelde taal? Inspiratie, creativiteit en beeldend zijn hierin de sleutelwoorden. Er is veel ruimte voor bespreking en reactie.

Karin Glaubitz is (kinder) filosoof. Zij voert wekelijks filosofische gesprekken met Denkgenoten vanaf 4 jaar en is gastdocent filosofie. Karin ontwikkelt met Denklus (www.denklus.nl) een opleidingsprogramma voor professionals level 1 & 2, officieel geregistreerde beroepsgroep.

Binnen de aanpak de Bibliotheek op school wordt een speciale lijn voor nieuwkomersonderwijs ontwikkeld. In het schooljaar ‘24-‘25 zijn negen bibliotheken met scholen in hun werkgebied aan de slag gegaan om te onderzoeken op welke manier de Bibliotheek samen met het nieuwkomersonderwijs een stimulerende (meertalige) leesomgeving kan creëren.

Marloes zal tijdens deze sessie vertellen over deze pilot en zal de hiervoor ontwikkelde titellijsten voor een meertalige collectie. We gaan kijken hoe de boeken kunnen worden ingezet bij burgerschapsonderwijs aan de hand van verschillende thema's en we gaan aan de slag met enkele werkvormen. 

Marloes Robijn, specialist leesbevordering en meertaligheid bij Stichting Lezen

Schrijven is een manier om wie jezelf bent te verbinden met de wereld om je heen.

Op het moment dat je gaat schrijven moet je keuzes maken over de inhoud van de boodschap die je wilt overbrengen. Dat betekent keuzes maken in hoofd- en bijzaken en argumenten verzamelen. 

Op deze wijze draagt het schrijven van teksten bij aan leren over zaakvakken, maar ook bij perspectief en empathie. Juist deze zaken dragen bij aan burgerschap.

Tijdens de workshop krijg je theorie over hoe dit werkt en ook inspiratie waarmee je de volgende dag in de klas aan de gang kan gaan.

Margreet Mulder-Gorter MSc is onderwijskundige met een enorme passie voor jezelf uiten via taal en werkt als senior onderwijsadviseur bij Expertis Onderwijsadviseurs.

In deze sessie krijg je korte flitspresentaties van inspirerende voorbeelden van collega's die werken aan taalonderwijs gekoppeld aan burgerschapsdoelen.  Hoe geef je handen en voeten aan de wettelijke burgerschapsopdracht en welke kansen liggen er voor de verbinding met je taalonderwijs?

Elske Mars is directeur van basisschool Oostenwind in Raalte. Een school waar leerlingen op leeravontuur gaan: ze ontdekken, onderzoeken en leren in samenhang via hun aanpak Sociaal Ontwerpend Leren (Tom Oosterhuis). Op de Oostenwind staat het onderwijs in burgerschap niet los, maar het is  op een natuurlijke wijze verweven in alle vakgebieden. Want samenleven leer je niet vanzelf. Dat vraagt om dialoog, oefening, vertrouwen én betrokkenheid.

Rinskje Braaksma staat voor groep 7 en 8 op de drietalige school Dr. Theun de Vriesskoalle, een school waar CLIL (Content and Language Integrated Learning) een grote plek verovert. Hierbij worden de verschillende talen (ook Frysk en Engels) geïntegreerd aangeboden met het zaakvakonderwijs. Rinskje vertelt hoe aandacht voor burgerschap in deze context een plaats gekregen heeft in het curriculum, in bijvoorbeeld hun activiteiten rondom identiteit en religie. Leerlingen wonnen zelfs een prijs: ze maakten een inclusieve feest- en gedenkdagenkalender, waarbij zij een verbeterplan hebben gemaakt voor het vieringenbeleid van hun school om het nog inclusiever te maken.
Luister en stel je vragen in deze interactieve sessie!

Caroline Plomp was vorig schooljaar primor bij stichting BOOR. Een primor is een leerkracht die binnen de eigen school één dag per week praktijkgericht onderzoek uitvoert met als doel het onderwijs te verbeteren. Caroline koost voor het thema mondelinge taalonderwijs in combinatie met burgerschapsvorming. Ze heeft dialooglessen ontworpen rondom de basiswaarden gelijkheid, vrijheid en solidariteit. In haar flitspresentatie geeft ze inzicht in de achtergrond en opbrengsten van dit traject.

Rinskje Braaksma is bovenbouwleerkracht op de Dr. Theun de Vriesskoalle in Feanwâlden (Friesland) en taal- en meertaligheidscoördinator op haar school en binnen haar bestuur (Stichting ROOBOL).

Elske Mars is schoolleider bij Oostenwind: Visiegedreven leider | Verbindt strategie met realiteit | Creatief én logisch | verbinding creëert.

Caroline Plomp werkt als projectleider Burgerschapsonderwijs (S)BAO & Praktijkonderzoeker binnen Stichting Boor.

In de zomer van 2025 worden de definitieve conceptkerndoelen voor burgerschap gepubliceerd – een belangrijke stap richting wettelijke verankering. Maar waarom zou je wachten? Veel scholen gebruiken de conceptkerndoelen nu al als inspiratie voor de invulling van hun burgerschapsonderwijs. In deze workshop ontdek je hoe je burgerschap en taalonderwijs op een betekenisvolle manier kunt verbinden. Wat houden de conceptkerndoelen burgerschap precies in? Wat is de achterliggende gedachte? En vooral: hoe geef je er concreet vorm aan in jouw lespraktijk? Met behulp van gesprekskaarten met prikkelende vragen ga je samen aan de slag om (les)ideeën te ontwikkelen waarin taal en burgerschap samenkomen.

Luuk Kampman heeft een achtergrond als lerarenopleider maatschappijleer en werkt sinds vier jaar bij SLO als curriculumontwikkelaar voor het voortgezet onderwijs. Hij is betrokken bij de ontwikkeling van de kerndoelen burgerschap die in het voorjaar van 2024 in concept zijn opgeleverd. Daarnaast werkt hij voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs aan de actualisatie van de examenprogramma’s van maatschappijleer en maatschappijwetenschappen.